Jak poprawić swoją wymowę w angielskim, czyli 7 kroków do osiągnięcia lepszej wymowy brytyjskiej

Poprawna angielska wymowa jest nieodzowna w komunikacji biznesowej, zwłaszcza w międzynarodowym środowisku, gdzie profesjonalizm i jasność przekazu mają ogromne znaczenie. Wymowa może wpływać na sposób, w jaki postrzegają Cię partnerzy biznesowi i klienci, a także na Twoją pewność siebie podczas mówienia po angielsku. Oto 7 praktycznych kroków, które pomogą Ci poprawić swoją brytyjską wymowę i osiągnąć płynność podczas rozmów w Business English.

1. Słuchaj i Naśladuj Native Speakerów

Pierwszym krokiem do poprawy wymowy jest aktywne słuchanie brytyjskiego akcentu w różnych kontekstach. Słuchanie to kluczowy element nauki języka, zwłaszcza jeśli chodzi o intonację, akcentowanie i rytm mowy.

• Podcasty i Radio: Wybieraj podcasty i nagrane przez native speakerów z brytyjskim akcentem. Codzienne słuchanie tych treści pomoże Ci zrozumieć, jak różne dźwięki są wymawiane i jak brzmi naturalna brytyjska mowa. Jeśli nie możesz znaleźć ciekawego podcastu dla siebie, włącz brytyjskie komercyjne radio, wpisz British radio online i wybierz coś dla siebie. Polecam też słuchanie lokalnych stacji radia BBC, można osłuchać się z różnymi lokalnymi akcentami i słownictwem jakiego używają Brytyjczycy na codzień.
• Filmy i Seriale: Brytyjskie filmy i seriale to doskonałe źródło autentycznej wymowy. Staraj się naśladować sposób mówienia aktorów, zwracając uwagę na specyficzne cechy brytyjskiego akcentu, czyli brak wymawiania „r” na końcu wyrazu, otwarte „a”, głębokie „o” etc. Ja uwielbiam akcent i wymowę Kate Winslet i często robię swoje treningi naśladując jej wypowiedzi. Taka technika ćwiczenia i nauki wymowy nazywa się shadowing. Myślę, że stworzę osobny artykuł na temat tej metody nauki akcentu.
• Praktyczne Zestawy Zdań: Wprowadź do swojej codziennej nauki zestawy zdań, które zawierają ciekawe zjawiska fonetyczne charakterystyczne dla brytyjskiego angielskiego. Oto kilka przykładów:
  • „The water in the bottle is cold.” – W tym zdaniu warto zwrócić uwagę na wyraźne wymawianie spółgłoski „t” w słowach „water” i „bottle”, co jest typowe dla brytyjskiego akcentu. Brytyjskie „t” wymawia się jak coś pomiędzy polsim „t” i „c”, wypuszczamy więcej powietrza gdy mówimy angielskie „t”. Ciekawostka, w amerykańskim angielskim mamy do czynienia ze zjawiskiem „flap t” które sprawia, że „t” jest pomijane w wymowie, co pewnie nieraz zauważyłaś/eś w amerykańskich filmach lub serialach. Dobry przykład tego zjawisko to słowo „want” czy „wanted”.
  • „I can’t find my car keys.” – Tutaj można zauważyć charakterystyczne dla brytyjskiej wymowy pomijanie „r” w „car”, co w Modern RP brzmi bardziej jak „cah”, otwierasz buzię szerzej aby wypowiedzieć długie „a” /ɑː/ które powstaje głębiej w buzi niż nasze polskie „a”. Wymawiasz jak polskie “a”, ale pamiętaj, żeby wycofać język, żeby dźwięk powstał głębiej w buzi.
  • „Let’s have a cup of tea.” – Warto ćwiczyć wymowę słowa „cup”, w którym „u” ma krótkie, charakterystyczne brzmienie typowe dla brytyjskiego angielskiego, czyli krótkie brytyjskie „a” które powstaje w środku buzi, wymowa jest „przytłumiona” bardziej niż w przypadku naszego polskiego „a”.

2. Ćwicz Intonację i Rytm Mowy

Wymowa to nie tylko wymawianie poszczególnych dźwięków, ale także intonacja i rytm Twoich wypowiedzi, one są kluczowe w brytyjskim angielskim. Intonacja może całkowicie zmienić znaczenie zdania, dlatego warto poświęcić jej szczególną uwagę. Przygotowałam kilka przykładów, jak sama intonacja wpływa na interpretację tego samego zdania. Zobacz jak jednym zdaniem możesz przekazać wiele różnych informacji, w zależności od tego które słowo zaakcentujesz.

Przykłady zmiany znaczenia dzięki intonacji:

Reakcja: „Really?”

• Intonacja opadająca: (zaskoczenie, niedowierzanie) – „Naprawdę?” – Używana, gdy mówca jest zdziwiony lub sceptyczny wobec tego, co właśnie usłyszał.

• Intonacja wznosząca: (pytanie, zainteresowanie) – „Naprawdę?” – Używana, gdy mówca oczekuje dalszych wyjaśnień lub potwierdzenia.

Zdanie: „You’re coming tomorrow.”

• Intonacja opadająca: (oświadczenie) – „Przyjdziesz jutro.” – W tej wersji, intonacja opadająca na końcu zdania sugeruje, że mówca jest pewny, że druga osoba przyjdzie lub wręcz nakazuje to.

• Intonacja wznosząca: (pytanie) – „Przyjdziesz jutro?” – Intonacja wznosząca na końcu zdania zmienia je w pytanie, wyrażając wątpliwość lub oczekując potwierdzenia.

Zdanie: „I didn’t say she stole the money.”

Podkreślenie różnych słów: To zdanie może zmieniać swoje znaczenie w zależności od tego, które słowo jest akcentowane:

„I didn’t say he took the keys.” (Ktoś inny to powiedział.)

„I didn’t say he took the keys.” (To nie jest to, co powiedziałem.)

„I didn’t say he took the keys.” (Sugeruje, że mogłam to zasugerować, ale nie powiedziałem.)

„I didn’t say he took the keys.” (Ktoś inny mógł to zrobić.)

„I didn’t say he took the keys.” (Może po prostu leżą w innym miejscu.)

„I didn’t say he took the keys.” (Może chodzi o inne klucze.)

„I didn’t say he took the keys.” (Może wziął coś innego albo nawet nic nie wziął.)

3. Trening Aparatu Mowy: Ćwiczenia dla Lepszej Wymowy

Poprawna wymowa w języku angielskim, szczególnie w kontekście brytyjskiego akcentu, wymaga nie tylko znajomości dźwięków, ale przede wszystkim odpowiedniego treningu aparatu mowy, czyli Twojej buzi. Regularne ćwiczenia mięśni języka, warg i podniebienia wpływają znacząco na jakość Twojej wymowy. Możesz je wykonywać nawet podczas jazdy samochodem, sprzątania w kuchni czy podlewania kwiatów. Poniżej znajdziesz zestaw ćwiczeń oraz przykładowe łamańce językowe, które pomogą w poprawie brytyjskiej wymowy.

Ćwiczenia Aparatu Mowy:

1. Ćwiczenia na Uelastycznienie Języka:
   • Przesuwanie języka: Przesuwaj język po wewnętrznej stronie zębów od jednego kącika ust do drugiego, wykonując pełne koła. Wykonaj 10 powtórzeń w każdą stronę.
   • Dotykanie podniebienia: Dotykaj czubkiem języka podniebienia, tuż za przednimi zębami, a następnie przesuwaj go do tyłu. To ćwiczenie pomoże w poprawie artykulacji dźwięków, takich jak /t/ i /d/.
   • Szerokie i wąskie ruchy języka: Wysuw język na zewnątrz i spróbuj zrobić z niego jak najszerszy, a następnie jak najwęższy. Wykonaj 10 powtórzeń.
2. Ćwiczenia na Wzmocnienie Warg:
   • Uśmiech i dzióbek: Naprzemiennie szeroko się uśmiechaj, a następnie składaj usta w „dzióbek”. Powtórz 10 razy.
   • Wydmuchiwanie powietrza: Wydmuchuj powietrze przez usta, starając się, aby wargi tworzyły wąską szczelinę. To ćwiczenie pomaga w kontrolowaniu przepływu powietrza podczas mówienia.
3. Ćwiczenia na Poprawę Artykulacji:
   • Dźwięk „r”: Ćwicz wymawianie dźwięku „r” bez poruszania wargami, koncentrując się na pracy języka. W brytyjskim angielskim „r” jest często wyciszone, więc ważne jest, aby odpowiednio wyćwiczyć ten dźwięk.
   • Wymawianie spółgłosek wybuchowych: Ćwicz wyraźne wymawianie spółgłosek takich jak /p/, /b/, /t/, /d/, starając się wyraźnie oddzielać je od sąsiednich dźwięków i wypuszczać dużo powietrza przy okazji tworzenia tych dźwięków (aspiration). Na przykład, powtarzaj słowo „pat” w tempie, zwracając uwagę na mocne „t”.

Łamańce Językowe do Treningu Wymowy:

Łamańce językowe to świetne narzędzie do ćwiczenia wymowy, ponieważ zmuszają do precyzyjnej artykulacji trudnych dźwięków. Oto kilka przykładów z moich studiów językowych na Uniwersytecie, które są szczególnie przydatne w kontekście brytyjskiego angielskiego:

Łamacz języka, który jest świetny do ćwiczenia dźwięków /s/ i /θ/ (th), które mogą być trudne dla uczących się.

„Peter Piper picked a peck of pickled peppers.”

Ćwiczenie spółgłoski /p/, które pomaga w poprawie wyraźnej artykulacji tej spółgłoski wybuchowej.

„She sells seashells by the seashore.”

Doskonały do ćwiczenia dźwięku /ʃ/ (sz), który jest często mylony z /s/.

„Red lorry, yellow lorry.”

Pomaga w ćwiczeniu dźwięku /r/ oraz koordynacji między dźwiękami /l/ i /r/, co jest szczególnie ważne w brytyjskim angielskim.

„The sixth sick sheikh’s sixth sheep’s sick.”

Łamacz języka, który jest świetny do ćwiczenia dźwięków /s/ i /θ/ (th), które bywają trudne dla uczących się.

4. Tabela IPA (International Phonetic Alphabet) – Klucz do Zrozumienia Dźwięków:

Tabela IPA to narzędzie używane do precyzyjnego zapisu dźwięków mowy. Znajomość symboli IPA bardzo pomaga w nauce wymowy poszczególnych dźwięków. Oto uproszczona wersja tabeli IPA, z przykładami dźwięków występujących w brytyjskim angielskim:

5. Korzystaj z internetowych słowników z nagraną wymową lub z aplikacji do nauki wymowy

Aplikacje językowe mogą być niezwykle pomocne w poprawie wymowy. Większość z nich oferuje interaktywne ćwiczenia, które pozwalają na natychmiastową poprawę błędów. Jeśli nie potrzebujesz spersonalizowanego feedbacku na temat Twojej wymowy, dedykowanych ćwiczeń dla Ciebie, jest to bardzo dobre rozwiązanie.

Polecam Elsa Speak, według mnie jest jednym z najlepszych narzędzi online do samodzielnej nauki wymowy. Aplikacja analizuje Twoją wymowę i daje feedback, które dźwięki wymagają poprawy. Regularne korzystanie z takich aplikacji pomoże Ci szybko poprawić akcent i wymowę. Warto mieć opanować tabelę IPA, żeby rozumieć jak dany dźwięk należy stworzyć. Można też przeszkolić się raz z trenerem wymowy w kontekście problematycznych dźwięków, jak je prawidłowo wypowiadać, a następnie już samodzielnie działać z Elsa Speak.

6. Ćwicz z Trenerem Wymowy lub Partnerem Językowym

Praca z trenerem wymowy lub partnerem językowym to jeden z najbardziej efektywnych sposobów na poprawę brytyjskiej wymowy. Trener lub native speaker może pomóc w identyfikacji i korekcie błędów, które mogą być trudne do zauważenia samodzielnie.

Tandemy Językowe: Znajdź partnera językowego, który jest native speakerem brytyjskiego angielskiego. Regularne rozmowy z kimś, kto mówi tym akcentem na co dzień, pomogą Ci przyswoić naturalne brzmienie języka i zyskać pewność siebie w mówieniu.

Indywidualne Sesje z Trenerem: Zarezerwuj sesje z profesjonalnym trenerem angielskiego, który mówi w brytyjskim angielskim. Trener pomoże Ci zidentyfikować Twoje słabe punkty i przygotuje spersonalizowane ćwiczenia, które przyspieszą postępy.

7. Praktykuj Regularnie i Monitoruj Swoje Postępy

Regularna praktyka jest kluczem do opanowania brytyjskiej wymowy. Nie wystarczy jedynie bierne słuchanie lub sporadyczne ćwiczenia – konieczne jest systematyczne, codzienne działanie.

Feedback: Regularnie szukaj opinii od native speakerów lub trenerów, aby upewnić się, że Twoja wymowa zmierza we właściwym kierunku. Feedback na bieżąco pozwala na szybkie korygowanie błędów i unikanie złych nawyków.

Dziennik Wymowy: Prowadzenie dziennika, w którym zapisujesz swoje codzienne ćwiczenia, może być bardzo pomocne. Zapisuj, które dźwięki sprawiają Ci trudność, jakie postępy zauważasz, oraz jakie nowe słowa udało Ci się opanować.

Nagrywaj Siebie: Regularnie nagrywaj swoje próby wymowy i porównuj je z poprzednimi nagraniami. To pozwoli Ci zobaczyć, jak daleko już zaszedłeś, oraz zidentyfikować obszary, które wymagają dalszej pracy.